Lymfoedeem geeft een zwaar gevoel in armen of benen, een gevoel van spanning rondom de gewrichten, meestal aan de zijde van het lichaam waar het lymfesysteem beschadigd is. Soms veroorzaakt het oedeem een zeurende of stekende pijn, bewegingen kunnen beperkt worden en het gewicht en omvang neemt toe.
Het lymfestelsel is een netwerk van lymfevaten en lymfeknopen (klieren). Deze maken deel uit van ons lichamelijke reiniging en afweersysteem.
De lymfevaten verzamelen het vocht dat zich in de cellen tussen onze organen bevindt. Via de lymfevaten vloeit dit weefselvocht naar de lymfeknopen. Deze knopen (klieren), die zich vooral in de liezen, oksels en hals bevinden, filteren en reinigen het weefselvocht. Als delen van het lymfesysteem beschadigd zijn of ontbreken, wordt het vocht niet of gedeeltelijk afgevoerd. Het ophopende vocht veroorzaakt een zwelling wat lymfoedeem wordt genoemd.
Bij primair lymfoedeem zijn de afwijkingen aan het lymfestelsel aangeboren en ontstaat meestal een oedeem pas na een trauma of operatie.
Secundair lymfoedeem ontstaat door invloeden van buitenaf, zoals bijvoorbeeld (wondroos)infectie, operatie of bestraling. Ook bij de behandeling van kanker door middel van operatie en bestraling kan lymfoedeem ontstaan doordat het lymfesysteem beschadigd raakt.
Lymfoedeem kan verergeren door extreme kou en warmte. Hetzelfde geldt ook voor huidverbranding door de zon, een insectenbeet, geïnfecteerde wondjes of andere infecties en knellende kleding waardoor een afvoer en lymfe onmogelijk wordt gemaakt.